रामरक्षा बोलायला शिकले

!! हरिओम !!

दैनिक प्रत्यक्ष मध्ये २१/०४/२००६ च्या विचार तुमचे, वाणी तुमची मध्ये लिहिलेले लेख.

अनं रामरक्षा बोलायला शिकले...

मी आय. इ. एस. इंग्लिश मिडीयम स्कूल, दादर मध्ये पाचवी- सहावीत शिकत होते. शाळेची बस सकाळी ९.३० वाजता येत असे. आमच्या स्टोप नंतर शेवटचा स्टोप येई पर्यंत फक्त ८-१० मुले असायची. शेवटच्या स्टोपला दोन मिनीटात बस गच्च भरून जायची. शेवटी नेहमी एक आजी चढायच्या. नंतर कळले कि मराठी मिडीयम मध्ये त्या चित्रकलेच्या शिक्षिका होत्या. त्यांचे आडनाव बाकरे.

गच्च भरलेल्या बस मध्ये चढल्यावर त्यांच्या भुवया उंचावलेल्या दिसायच्या. पाठीमागे बसलेली मुले बाईंना हाक मारत ‘बाई इथे या, बाई माझ्या बाजूला बसा’. बाई गर्दीतून वाट काढत त्यांच्या बरोबर बसत. किती जरी गर्दी असली तरी त्यांना बसायला जागा नक्की मिळत असे. त्या बसल्या कि त्यांच्या चारी बाजूने मुले गोळा होत असत आणि त्या काहीतरी सांगत असत, शिकवत असत.

एके दिवशी बाईंच्या भोवती गर्दी कमी असताना मी पण त्या काय शिकवतात ते बघायला गेले. त्यांनी माझ्या हातात दत्तस्तोत्राचे छोटे पान हातात दिले, मलाही शिकवायला सुरुवात केली...अत्रिपुत्रो महातेजा ....

गम्मत वाटत होती. रोज खिडकीत बसून अर्धा तास वाया घालण्यापेक्षा मी काहीतरी शिकत होते. मला त्यावेळी त्याचे महत्व माहित नव्हते पण बाई आम्हाला शिकवण्यासाठी जे कष्ट घेत होत्या त्यामुळे आम्हाला अजून मन लावून बोलण्याची स्फूर्ती मिळत असे. नंतर आम्हाला त्यांनी गणपती स्तोत्र, अथर्वशीर्ष, मंत्रपुष्पांजली शिकवले.

हळूहळू बसमध्ये  बाई पाठी जाऊन बसण्याऐवजी आमच्या बरोबर पुढे बसायला लागल्या. तिथेही आमच सुरूच असायच- मी बाईंच्या बाजूला बसणार, मी बाईंच्या पाठी उभा राहणार...

नंतर त्यांनी रामरक्षा शिकवायला सुरुवात केली. बाई आमच्या कडून रोज एक कडवं बोलून घ्यायच्या आणि शिकवलेल्या कडव्याच वाचन व्हायचे. सुरुवात करताना रामरक्षेचे पुस्तक दिले. ते बघूनच मनातले विचार सुरु झले. मला एवढ बोलता येणार का? लक्षात राहणार का? पण जसा एक-एक दिवस पुढे सरकत होता, तसे ते पुस्तक शिकून कधी संपले ते कळलेच नाही. शिकवताना बाई शब्दांचे उच्चार, त्याचा अर्थ नीट समजावून सांगत असे.

बाईंनी मला म्हणजे इंग्लिश मिडीयम मधल्या मुलीला संस्कृत मध्ये असणारी रामरक्षा शिकवली. रामरक्षेचा अर्थ जरी लक्षात नसला तरी आज सहा-सात वर्षानंतर सुद्धा रामरक्षा मला पूर्णपणे म्हणता येते.

आम्हाला बाई सांगायच्या रामरक्षा बोलताना मारुतीराया छोटा बनून आपल्या बाजूला बसतो आणि आपली रामरक्षा ऐकत असतो. मग आम्ही अजून मन लावून रामरक्षा बोलत बसतो.

कधी बाई आल्या नाहीत तर मग आम्ही बस मध्ये रामरक्षा  बोलत आणि बाईंचे दुसर्या दिवशी “वा! छान” असे शब्द ऐकायला मिळायचे. थोड्या दिवसांनी माझ्या बहिणीला देखील रामरक्षा म्हणता येऊ लागली.

माझ्या आईला आमच्या नंतर रामरक्षा म्हणता येऊ लागली. आम्ही तर तिला बसून कधी शिकावले नाही. पण ती म्हणते, मला रामरक्षा पोरींनी शिकवली. त्यानंतर आम्ही रोज घरी रामरक्षा म्हणतो.

बाईंनी केवढी मेहनत घेतली आमच्यासाठी! शाळेत भगवत गीतेच्या पंधराव्या अध्यायाची पाठांतर स्पर्धा होती, तेंव्हाही मला त्यांनीच शिकवले. मी दहावीत असताना माझ्या बहिणीला घोरकष्टउद्धरण स्तोत्र, कालभैरव स्तोत्र शिकवले. तिला इंटरमिजीएत (चित्रकला) परीक्षे मध्ये बाईंनीच मदत केली. असे मार्गदर्शन मिळवणारी मी किती नशीबवान आहे.

-रूपाली कदम

हे वरील लेख जेव्हा आपल्या प्रत्यक्ष पेपर मध्ये छापला त्या दिवशी सकाळी पेपर पहिल्या-पहिल्या मी बाईंना फोन लावला. त्यांना हट्ट करून आजचा प्रत्यक्ष घेण्यास सांगितला. ते विचारत होते, की काय आहे? कशा साठी? पण मी एक सर्पराइज असल्याचे सांगितले. मी त्यांना थोड्या वेळाने फोन केला. तेंव्हा त्या म्हणाल्या “ माझ्या डोळ्यातून अश्रू आले. मी बापुना thanks म्हणते”. त्यांना फार आनंद झाला होता.

आणि या आनंदासाठी दैनिक प्रत्यक्षला माझे आभार.

श्रीराम हरिओम